Sáu chục năm đã qua kể từ ngày Đài phát thanh Tiếng nói “Sài Gòn – Chợ Lớn Tự do” (Sài Gòn -Chợ Lớn Tự do) lên tiếng, có khoảng thời gian lùi xa nhìn lại, chúng tôi mạnh dạn suy nghĩ cần tập hợp lại bài vở rất cảm động của anh chị em tái tạo sinh động sự hình thành và hoạt động của Đài. Các bài hồi ức của anh chị em minh chứng cho Đài ra đời là một thành tích to lớn tổng hợp sức mạnh nhân dân Thành phố Sài Gòn và cả của Nam bộ trong muôn vàn khó khăn. Chúng tôi rất phấn khởi được Thành ủy, Ban Tuyên giáo và Ủy ban nhân dân quyết định cho xuất bản quyển sách Hồi ức về Đài phát thanh Sài Gòn – Chợ Lớn Tự do (1951-1953). Đồng thời xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của Ban Giám đốc Đài Tiếng nói Nhân dân Thành phố. Tuy Đài chỉ hoạt động trong hơn hai năm nhưng đó là một công cụ tư tưởng đắc lực góp phần củng cố tổ chức và phong trào cách mạng của Thành phố anh hùng, đã liên tiếp kiên cường lập thành tích to lớn trong suốt bốn năm từ đầu kháng chiến 23/9/1945, nhưng sau đỉnh cao phong trào đầu năm 1950, lại gặp nhiều khó khăn.
Trước thất bại nặng nề trên toàn quốc, kể cả đụng đầu phong trào đấu tranh chính trị và hoạt động quân sự ngay giữa Sài Gòn đầu não của địch, Pháp lồng lộn lên, dùng đốc phủ khét tiếng khủng bố Nguyễn Văn Tâm làm Thủ tướng và đưa Danh tướng De Lattre de Tassigny mong gỡ thế sa lầy. Tổ chức kháng chiến của ta bị tổn thất nặng nề!
Giữa tình thế như vậy mà Đài được xây dựng chỉ trong sâu tháng cuối năm 1950 hoạt động vững vàng ngay trước ngô Sài Gòn, tại chiến khu Đ, cận kề huyện lỵ Tân Uyên, căn cứ lớn của địch hòng triệt phá chiến khu Đ Lạc An – Đất Cuốc lừng danh!
Đài vạch rõ thất bại sa lầy của Pháp, thay đổi xoành xoạch nội các, tướng lĩnh. Nêu rõ chiến sự vẫn nổ ra liên tục, phong trào dần hồi phục. Chiến trường chính ở miền Bắc giặc thua liễng xiếng.
Anh chị em đã cố gắng tái hiện phần nào biết bao công sức của bao con người đủ mọi thành phần nhân dân lao động, trí thức, nhà tư sản, kể cả nhiều người trong bộ máy chánh quyền của địch. Tập trung một số vật tư phát thanh “Quốc cấm” kềnh càng coi như đổi lấy sinh mạng như không. Có đặc điểm dùng cả nhà riêng của các nhân vật cao cấp trong chính quyền địch để cất giấu đồ đạc “Quốc cấm”! Bài vở nêu rõ đường dây vận tải, liên lạc, hậu cần công khai, bí mật từ Sài Gòn qua hệ thống kiểm soát dầy đặc từ Sài Gòn qua Thủ Dầu Một (và sau đến Mộc Hóa – Tân An căn cứ cuối của Đài) quả thật là một “chiến công” không chỉ của tổ chức, mà chính là của đông đảo nhân dân yêu nước bất chấp hiểm nguy!
Rồi phải nhờ bộ đội ta bảo vệ trực tiếp Đài, và bảo vệ từ xa đánh địch chặn không cho chúng đến cơ ngơi Đài.
Sức lực của kháng chiến biểu hiện cho phép nhanh chóng lập một Đài phát thanh hoàn chỉnh với các ban kỹ thuật, ban biên tập, ban âm nhạc, ban phát thanh viên và hậu cần đầy đủ, có năng lực hoàn thành tốt công việc phức tạp.
Hồi ức Cán bộ Đài tỏ rõ đoàn kết vượt khổ cực của “Miền Đông gian lao mà anh dũng”, duy trì tiếng nói đem lại niềm tin “Đài còn là kháng chiến còn”!
Đầu năm 1953, Trung ương và Trung ương Cục quyết định Nam bộ phải chuyển hướng, phát triển mạnh mẽ chiến tranh du kích Sài Gòn hoạt động quân sự hợp lý, phải đi sâu công tác chính trị vận động dân sinh dân chủ, tận dụng công khai, bán công khai, hợp pháp. Do đó Đặc khu tinh giản bộ mây, Đài hoàn thành nhiệm vụ. Nam bộ đưa nhiều cán bộ về Sài Gòn, một số cán bộ của Đài cũng đưa vào tăng cường. Chỉ trong sáu tháng của năm 1953, Nam bộ và Sài Gòn lật được thế cờ, góp phần vào chiến dịch Đông Xuân 1953 – 1954, toàn quốc đưa đến thắng lợi Điện Biên Phủ chấn động địa cầu!
Anh chị em về Sài Gòn tiếp tục đấu tranh kiên cường thời kỳ chống Mỹ. Anh chị em ra Bắc, góp phần xây dựng hậu phương lớn, viện trợ miền Nam.
Chúng tôi không thể diễn đạt hết công lao của cả Thành phố và Nam bộ vì thời gian quá xa, nhân chứng mất dần dễ sơ sót. Mong được thông cảm, xin chân thành cảm ơn.
Tháng 6, năm 2014