Hungtington giải thích lý thuyết của mình trong cuốn sách “Sự va chạm của các nền văn minh và Xây dựng lại trật tự thế giới” xuất bản năm 1996, khẳng định các xung đột sau giai đoạn Chiến tranh Lạnh sẽ xuất hiện thường xuyên và đầy bạo lực vì những khác biệt về văn hóa chứ không phải ý thức hệ. Ông cho rằng sẽ xuất hiện những cuộc chiến giữa những nền văn minh lớn trên thế giới – có thể là bảy hoặc tám cuộc xung đột giữa phương Tây, Hồi giáo, Khổng giáo, Ấn giáo, Chính thống giáo…. Để hiểu về các xung đột nghiêm trọng xảy ra trong hiện tại và tương lai, những bất hòa về văn hóa phải được xem là lý do chính chứ không phải các thể chế. Sự gắn bó chặt chẽ giữa nền văn minh phương Tây với Kitô giáo phương Tây không phải là quan điểm của Huntington mà chỉ là quan điểm truyền thống của phương Tây.